रेडियोधर्मी तत्व भन्नाले के हो ? हाम्रो वरिपरि पाइने हरेक वस्तु वा पदार्थ विभिन्न प्रकारका तत्वहरूबाट बनेको हुन्छ । ती तत्वहरूको सानो अंशलाई परमाणु (एटम) भनिन्छ । उक्त परमाणुको भित्री केन्द्रीय भागलाई “न्यूक्लियस” वा “केन्द्रक” भनिन्छ । जसमा प्रोटोन र न्युट्रोन नामक सब (एटोमिक पार्टीकल्स) रहेको हुन्छ । त्यस न्यूक्लियस वा केन्द्रक शब्दबाट न्यूक्लियर शब्द […]

• २ years अगाडि

कृप थापा कैलाली । चिसापानीबाट बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज जोड्ने मात्रै होइन, सुदूरलाई पश्चिममा जोड्ने पुल पनि हो कर्णाली । सन् १९९३ मा निर्माण भएको पुलको बीच भागमा एउटा ठूलो खम्बा छ । स्टिलका तारहरू बाँधेर ट्रसलाई अड्याइएको पुलको लम्बाई पाँच सय मिटर र १० मिटर चौडाई छ । पुलको खम्बाबाट एकतिर ३२५ मिटर र अर्कोतर्फ […]

• २ years अगाडि

काठमाडौँ । नेपालका प्रधानमन्त्रीहरूको एक परम्परा छ । संसदमा बहुमत लिने, राष्ट्रपतिबाट शपथ लिने र भारत भ्रमण गर्ने ! यसै परम्परा धान्दै प्रधानमन्त्रीले गर्दै गरेको भारत भ्रमणको स्वतन्त्र समीक्षामा यो लेख केन्द्रित रहने छ । त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट उड्दै गर्दा प्रधानमन्त्रीले भने जस्तो यो भ्रमण ‘नयाँ रेकर्ड’  बनाउने  सपना भारतका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार अजित डोभल […]

• २ years अगाडि

काठमाडौँ । नेपालमा व्याप्त भ्रष्टाचार र तस्करीको बारेमा केही भन्नै परेन ! तर हरेक नेताले भ्रष्टाचार विरोधी चर्का नारा लगाए पनि, सबै ठूला काण्डहरू माथि कारबाही हरेक गठबन्धनका ‘साझा न्यूनतम कार्यक्रममा’ समेटे पनि व्यवहारमा न्यूनतम कारबाहीसमेत नहुनुले साझा संलग्नता पुष्टि हुन्छ। अनुसन्धान भए पनि कर्मकाण्डी हुने गरेका छन्- केटाडीका खेल जस्ता ! १. आदे पादे […]

• २ years अगाडि

काठमाडौँ । ‘मन्दिर र स्तुपाहरूमा त भगवानका मूर्तिहरू हुन्छन्, मस्जिद र गिरजाघरमा चाहिँ के हुन्छन् दाइ ?’, मेरो भाइ कमलले उत्सुक भई सोध्यो । खै भाइ अब यो शुक्रबार हाफ स्कूल छ, दिउँसो जाउँ न त एकचोटी काठमाडौंको घण्टाघर छेउको जामा मस्जिद अनि आइतबार गिर्जाघर पनि जाउँ । हामी ब्राम्हणका सन्तति र विज्ञानका विद्यार्थी हुनाले […]

• २ years अगाडि

जसुई ठौरको पन उइलैबटीको चलिआयाको (इतिहास) माइसको बानीबेहोरा (सभ्यता) को सम्पत्तिमध्य हामुले बोल्न्या भाषा पन एक हो । भन्याँ उखानै छइन, भाषा हराया लिपि हराँदो, लिपि हराया जाति हराँदो, जाति हराया इतिहास हराँदो, इतिहासै हराया माइस आफूई हराँदो । त्यसाइले जसुई देशको पन भाषाले संस्कृति रे पहिचान बचायाका हुँदा छन् । हामुले पन हाम्रा बझाङको […]

• २ years अगाडि

बझाङ । आज विश्व कोरोना भाइरसबाट आक्रान्त छ र नेपाल भ्रष्टाचारबाट ! भाइरसको जीवनचक्र –आक्रमण, संक्रमण, स्वामित्व ग्रहण र परि भ्रमण अनि भ्रष्टाचारको वृद्धिको दुष्चक्र मजबुत सरकार, नीतिगत भ्रष्टाचार, दलाल मतियार र कमजोर अख्तियारका बीच धेरै समानता छन् । आउनुहोस् भाइरस र भ्रष्टाचारका लक्षणहरू माथि चर्चा गरौँ र यसलाई विस्तार गर्दै यी दुवै रोगहरूको अनुगमन, […]

• २ years अगाडि

सन् २०२१ को पुरै जुन महिना राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रका संस्थापक महाबीर पुनसँग (हामी मायाले दाइ भन्छौं) कयौं अमेरिकी प्रमुख सहरमा नेपाली समुदायका नागरिक, विद्यार्थी, वैज्ञानिक, इन्जिनियर, डाक्टर, उद्यमी, सम्भावित लगानीकर्तासँग भेटघाटमा थिएँ। १९९० को दशकमा उनलाई छात्रवृत्ति प्रदान गरी अमेरिका पढ्न मद्दत गर्ने युनिभर्सिटी अफ नब्रास्काका प्राध्यापक, जो उनका आजीवन मार्गदर्शक र सहकर्मी पनि थिए, […]

• ३ years अगाडि

युगीन विवेक रजस्वला हुनु अगावै एक बालिकाको ‘कुमारीत्वको मूल्य’ कति ? एक सय ? एक हजार ? कि एक लाख ? कति त ? उनले यसका लागि मात्र एक ‘क्वाटर’ मागेकी थिइन्, सिर्फ एक क्वाटर ‘सराब’ । यस घटनाले मलाई लामो समयसम्म सोचमग्न र बेचैन बनाएको थियो । म बाँचेको जुन भूगोलको बनावट हो । […]

• ३ years अगाडि

बझाङ । म राजा जयपृथ्वीबहादुर सिंहबारे अध्ययन, अनुसन्धान गर्दै उनको जीवन दर्शनबारे लेख्ने क्रममा छु । राजावादी भन्न साथ तपाईँको मनमा कस्तो विचार आउँछ ? हिजोवादी, रुढ़िवादी, पुरातन चेत भएको, आजको जनभाव नबुझेको, व्यक्तिको क्षमता र उत्कृष्टता भन्दा वंश र धर्मको वर्चस्वमा विश्वास गर्ने, चाकरी गरे मालिकले सब ठिक गरी दिन्छन् भन्नेमा विश्वास गर्ने, हिजोको […]

• ३ years अगाडि

मुइले बझाङीमा विज्ञान भाग–५ मी ‘तम्री माले दिया जति हाम्री मा पोख्नीछिँ’ भन्न्या विषयमी प्राकृतिक सम्पदाका बारे चर्चा अर्याको छियाँ । त्यै बेला मैले जलवायु परिवर्तनको प्रकोप होइ बाच्नाखी मस्तै वन तथा प्रकृति बचाउनु पण्दो छ पन भन्याको छियाँ । बझाङीमा विज्ञान भाग-१२ मी मु आज ‘पृथ्वीको फोक्सो’ भनेर चिन्नियाको दक्षिणी अमेरिकाको अमेजनमा रह्याको उष्णकटीबन्धिय […]

• ३ years अगाडि

चार जनाको कोरम पुगी हाल्यो, यो पदमा काम केही छैन, ट्याम पास कसरी गर्ने ? आउनुहोस्, उपप्रधानमन्त्रीज्यूहरू कल ब्रेक (ओटी) खेलौँ । अब खाल कहाँ जमाउने भन्नुहोला ? बिना विभागीय मन्त्रालयको अफिस खाली छ सिंहदरबारमा त्यही जमाऔँ खाल । त्यहाँ भौतिक पूर्वाधार (टेबल, कुर्सी, गलैँचा, चकटी) छँदैछन् । पूर्वाधार मन्त्री भएको ठाउँ पूर्वाधारको के कमी […]

• ३ years अगाडि